Μια ομάδα ατόμων στην άκρη του λιμανιού βρίσκεται γύρω από ένα μεγάλο κομμάτι χαρτί.
Un grupo de personas alrededor de un gran papel esta situado al borde del puerto.
Κάποιοι φαίνεται να σχεδιάζουν με κιμωλίες πάνω σε αυτό. Κάποιοι άλλοι απλά παρατηρούν.
Parece que algunas personas están dibujando con tizas. Otros simplemente están mirando.
Μάλλον απορούν. «Για ποιο λόγο; Τί είναι όλα αυτά; Είπαν, λέει, πως ήρθαμε πάλι στο λιμάνι να παρατηρήσουμε την περιοχή μελέτης».
Están bastante sorprendidos. ¿Para qué? ¿Qué es todo esto? Dijeron que venimos al puerto para observar mejor el área de estudio.
«Τώρα φτιάχνουμε ένα χάρτη για να καταγράψουμε τις παρατηρήσεις μας».
“Ahora estamos haciendo un mapa para registrar nuestras observaciones”.
Σε ένα κομμάτι χαρτί χαρτί αποτυπώνονται σε μινιατούρα τα περιγράμματα της περιοχής του λιμανιού που βρισκόμαστε.
En un trozo de papel se van dibujando en miniatura los contornos de la zona del puerto donde nos encontramos.
Τι νόημα έχουν όλα αυτά;
¿Qué sentido tiene todo esto?
Εμείς βρισκόμαστε την ίδια στιγμή στο λιμάνι, σε κλίμακα 1:1, και στο σχεδιασμένο λιμάνι, σχεδόν σε κλίμακα 1: 50.
Estamos al mismo tiempo en el puerto, en una escala de 1: 1, y en el puerto dibujado, casi en una escala de 1:50.
Ασκήσεις κλίμακας; Ασκήσεις σχέσεων, ασκήσεις μεταφοράς.
¿Ejercicios de escala? Ejercicios de relación, ejercicios de transferencia y metáforas.
Κοιτώ γύρω το λιμάνι με τις διαστάσεις του σώματος κι όταν στρέφομαι προς το χαρτί, αυτή την οριζόντια επιφάνεια, κοιτώ το λιμάνι με τις διαστάσεις της φαντασίας.
Miro alrededor, el puerto con las dimensiones de mi cuerpo y cuando vuelvo al papel, esta superficie horizontal, miro el puerto con las dimensiones de la imaginación.
Το χαρτί, ένα μικρό κομματάκι γης σε μινιατούρα.
El papel, un pequeño trozo de tierra en miniatura.
Εκεί γίνομαι μικρή πολύ μικρή.
Allí me hago pequeña, muy pequeña.
Στην αρχή το χαρτί δεν περιέχει τίποτα, είναι άδειο.
Al principio el papel no contiene nada, está vacío.
Το ξέρω πια καλά αυτό το συναίσθημα αγωνίας.
Ahora conozco bien este sentimiento de ansiedad.
Θα ‘ναι αυτό που λένε, ο φόβος του κενού.
Será lo que dicen, el miedo al vacío.
Στην αρχή είναι αμήχανα.
El principio es incomodo.
Συμβαίνει σχεδόν πάντα στις δράσεις.
Ocurre casi siempre en las acciones.
Αλλά ακόμα και τώρα που γράφω αυτό το κείμενο, δεν ξέρω πως θα καταλήξει.
Pero incluso ahora que estoy escribiendo este texto, no sé cómo terminará.
Μοιάζει με δοκιμασία πίστης και ας ακούγεται πολύ χριστιανικό.
Suena como una prueba de fe aunque esto suena muy cristiano.
Η αγωνία: «Πως θα γίνει η μετάβαση, η μεταφορά, η μεταμόρφωση του χαρτιού; Πως θα γίνει το χαρτί-χάρτης; Πως θα γίνει να «μπούμε-κατοικήσουμε» το χάρτη; Πως θα γίνει να εισαχθούμε σε αυτό το φανταστικό τόπο;»
La agonía: “¿Cómo se producirá la transición, la transformación del papel? ¿Cómo el papel se hace mapa? ¿Cómo vamos a “entrar-habitar” en-el mapa? ¿Cómo llegamos a este lugar imaginario?”
Στην αρχή όλα μοιάζουν ανούσια.
Al principio, todo parece sin sentido.
Πως κοιτάμε αυτό το χαρτί που, θέλει να γίνει χάρτης αλλά που, για την ώρα δεν είναι παρά ένα κομμάτι χαρτί.
¿Cómo se mira este papel que quiere convertirse en un mapa pero que de momento es solo una hoja de papel?
Όταν ο χάρτης «γίνεται», «εμφανίζεταιι» η ανάγνωση η είναι πιο δύσκολη, αβέβαιη.
Cuando el mapa se está “haciendo”, “apareciendo” la lectura es más difícil e incierta.
Πήρα κι εγώ μια κιμωλία και ξεκίνησα να σχεδιάζω, φανταστικές ή όχι και τόσο φανταστικές ισοϋψείς.
Cogí una tiza y empecé a dibujar, curvas de nivel imaginarias o no tan imaginarias.
Ο µικρός πρίγκιπας κάθισε στο τραπέζι, λίγο λαχανιασµένος. Είχε ήδη ταξιδέψει τόσο πολύ!
– «Από πού έρχεσαι;» τον ρώτησε ο ηλικιωµένος Κύριος.
– «Τι είναι αυτό το χοντρό βιβλίο;» είπε ο µικρός πρίγκιπας. – «Τι κάνετε εδώ;»
– «Είµαι γεωγράφος» απάντησε ο ηλικιωµένος Κύριος.
– «Ποιος είναι ο γεωγραφος;»
– «Είναι ένας επιστήμονας που γνωρίζει πού βρίσκονται οι θάλασσες, τα ποτάμια, οι πόλεις, τα βουνά και οι έρημοι».
– «Αυτό είναι αρκετά ενδιαφέρον» είπε ο µικρός πρίγκιπας.
[..]
– «Αυτό είναι επιτέλους ένα πραγµατικό επάγγελµα!» Κι έριξε µια µατιά γύρω στον πλανήτη του γεωγράφου. Ποτέ πριν δεν είχε δει έναν τόσο µεγαλοπρεπή πλανήτη.
– «Είναι πολύ ωραίος ο πλανήτης σας. Υπάρχουν µήπως ωκεανοί;»
– «∆εν µπορώ να το γνωρίζω αυτό» είπε ο χαρτογράφος.
– «Α! (ο µικρός πρίγκιπας ήταν απογοητευμένος).
– «Μα είσαστε χαρτογράφος!»
– «Σωστά» είπε ο γεωγράφος «αλλά δεν είµαι εξερευνητής. Έχω έλλειψη από εξερευνητές. ∆εν είναι δουλειά του χαρτογράφου να µετρήσει τις πολιτείες, τα ποτάμια, τα βουνά, τις θάλασσες και τους ωκεανούς. Ο γεωγράφος είναι ένα πολύ σημαντικό πρόσωπο για να περιπλανιέται. ∆εν αποχωρεί ποτέ από το γραφείο του. ∆έχεται όμως τους εξερευνητές. Τους θέτει ερωτήσεις και κρατά σημειώσεις των αναμνήσεών τους. Κι αν οι αναμνήσεις κάποιου απ’ αυτούς του φανούν ενδιαφέρουσες, ο χαρτογράφος κάνει µια έρευνα για το ήθος του εξερευνητή».
[..]
– «Όµως κι εσύ έρχεσαι από µακριά! Είσαι ένα εξερευνητής! Θα µου περιγράψεις τον πλανήτη σου!»
Εμείς άραγε τι είμασταν; Γεωγράφοι, χαρτογράφοι ή εξερευνητές;
El principito se sentó sobre la mesa y resopló un poco. Había viajado tanto ! –
De dónde vienes ? le dijo el Señor anciano.
– Qué es ese libro gordo ? – dijo el principito. – Qué hace usted acá ?
– Soy geógrafo —dijo el anciano.
– ¿Y qué es un geógrafo?
– Es un sabio que sabe dónde están los mares, los ríos, las ciudades, las montañas y los desiertos.
– Eso es muy interesante —dijo el principito—
[..]
Éste es, por fin, un verdadero oficio !. – Y echó un vistazo a su alrededor sobre el planeta del geógrafo. Nunca había visto un planeta tan majestuoso.
Su planeta es hermoso. Tiene océanos ?
No puedo saberlo – dijo el geógrafo.
Ah! – (El principito estaba decepcionado). – Y montañas ?
Pero usted es geógrafo !
– Exactamente —dijo el geógrafo—, pero no soy explorador, ni tengo exploradores que
me informen. El geógrafo no puede estar de acá para allá contando las ciudades, los ríos, las montañas, los océanos y los desiertos; es demasiado importante para deambular por ahí. Se queda en su despacho y allí recibe a los exploradores. Les interroga y toma nota
de sus informes. Si los informes de alguno de ellos le parecen interesantes, manda hacer una investigación sobre la moralidad del explorador.
[..]
– Pero… ¡tú vienes de muy lejos! ¡Tú eres un explorador! Vas a describirme tu planeta.
Acaso nosotros ¿Qué éramos?¿Geógrafos, cartógrafos o exploradores?
Και τι εξερευνούσαμε αφού σε αυτό το χάρτη δεν καταγράφαμε μόνο ότι υπήρχε τριγύρω αλλά, και ότι φανταζόμασταν πως θα μπορούσε να υπάρξει;
¿Y qué estábamos explorando? dado que en este mapa no solo registramos lo que estaba alrededor sino también imaginamos qué pudiera existir?
Ίσως να είμασταν χαρτογράφοι μιας μελλοντικής κατάστασης, ονειρευόμενοι/ες/x επί τόπου, in situ.
Quizás éramos cartógrafos de una situación futura, soñadorxs que dibuajan in situ.
Ωστόσο όσο οι συμμετοχές στο σχεδιασμό αυτού του παράξενου χάρτη αυξάνονταn τόσο αυξανόταν το ενδιαφέρον.
Sin embargo, a medida que aumentaba la participación de los dibujantes de este extraño mapa ello se hacía mas interesante.
Έτσι εμφανίστηκαν βραχάκια, φυτά και βαρκούλες σε κάτοψη, κάποια όμορφα αξονομετρικά, φιγούρες και πολυποίκιλα πάτερνς (στερεότυποι) σε μικρές ή μεγαλύτερες περιοχές.
Así, aparecieron rocas, plantas y barcas en planta, unas bellas axonometrías, figuras y diversos patrones-motivos en áreas pequeñas o más grandes.
Σχήματα και ομάδες σχημάτων, άλλες περισσότερο ασύνδετες και άλλες που προσπαθούσαν να συνδεθούν με τα γύρω.
Formas y grupos de formas, algunas mas o menos relacionadas entre sí.
Την παράσταση έκλεψε ένα σμήνος πουλιών σε κάτοψη που μαζί με τη ροή του αέρα με την «κίνησή» τους συνέδεαν όλα τα κομμάτια του παζλ.
La estrella de la imagen fue una bandada de pájaros en planta que junto con el flujo de aire que con sus “movimientos” conectaban todas las piezas.
Η Ελένη είπε: «Στην αρχή υπήρχε μια κατασκευή, μια τάξη, μπορούσε κάποιος/α να διαβάσει κάποια στοιχεία στο χάρτη. Στο τέλος υπάρχει το χάος, μια σούπα δεν μπορείς να ξεχωρίσεις τα στοιχεία ούτε ποιος έφτιαξε τι».
Eleni dijo: “Al principio había una construcción, un orden, se podían leer algunos datos en el mapa. Al final hay un caos, una sopa donde no se distinguen los elementos ni quién hizo qué ”.
Και όντως, στην αρχή υπήρχαν κατά κάποιο τρόπο οριοθετημένες περιοχές -η θάλασσα, οι πλατφόρμες, το πάρκο- στη συνέχεια όλα αυτά άρχισαν να μπερδεύονται.
Era así, al principio estan configuradas áreas bastante bien definidas: el mar, las plataformas, el parque pero pronto todo esto comenzó a volverse confuso.
Συνέβαινε επίσης κάτι παράξενο.
También estaba sucediendo algo extraño.
Καθώς υπήρχε χώρος για όλους ο χάρτης άλλαζε διαρκώς. Δεχόταν συνεχώς νέα σχέδια και σχήματα.
Mientras había espacio para todos el mapa se transformaba constantemente. Aceptaba todo el rato nuevos dibujos y formas.
Πολλές γραφές συνυπάρχουν σε αυτό το χάρτη.
Muchas escrituras coexisten en este mapa.
Τώρα που τέλειωσε κοιτάμε με παραξένεμα ότι προέκυψε από αυτή τη σχεδιαστική συμβίωση.
Ahora que se acabó miramos con extrañeza lo que surgió en esta simbiosis gráfica.
Τι είναι αυτή η σχεδόν ακαθόριστη εικόνα-σούπα; Μια εικόνα χωρίς συγγραφέα ή, πιο σωστά με πολλούς/ες/x.
¿Qué es esta imágene casi indefinida, esta “sopa” gráfica? Una imagen sin autor o, más correctamente, de muchxs.
Και όμως κοιτώντας προσεκτικά μπορείς να διαβάσεις πολλές ιστορίες. Kαθώς κάποια άτομα φαντάστηκαν και «έπλεξαν» με τα «νερά», τις «ρίζες» και «δίχτυα» τους ένα σωρό καταστάσεις και κατασκευές.
Sin embargo, mirando con atención, se pueden leer muchas historias. Mientras algunas personas imaginaron y “tejieron” con sus “aguas”, “raíces” y “redes” un montón de situaciones y construcciones.
Ο χάρτης δεν περιγράφει κάτι συγκεκριμένο ωστόσο στις «ακτογραμμές» του περιέχει εν δυνάμει πολλές διαφορετικές καταστάσεις.
El mapa no describe nada específico, solo en sus “líneas costeras” contiene potencialmente muchas situaciones diferentes.
Με τρόπο ναΐφ, απλοϊκό και αυθόρμητο, το φανταστικό μελλοντικό λιμάνι δεν μοιάζει με τους χάρτες της ιστορίας του Βόλου. Σε αυτό η εμπορική χρήση και τα γεωπολιτικά παιχνίδια δίνουν τη θέση τους σε μια ανθρωπογεωλογία του τόπου, της τέχνης και του περιβάλλοντος.
De una manera ingenua, simplista y espontánea, el puerto futuro imaginario no se parece a los mapas históricos de Volos. En ello, el uso comercial y los juegos geopolíticos dan paso a una geología humana relacionada con el lugar, el arte y el medio ambiente.
Έστρεψα το βλέμμα από το χάρτη στο λιμάνι. Aπό το μεταμορφωμένο χαρτί, την κλίμακα 1:50 στην κλίμακα 1:1 και αυτή τη φορά το κομματάκι αυτό του λιμανιού μου φάνηκε πως ήταν πια κάπως καινούργιο.
Desvié la mirada del mapa al puerto, del papel transformado -la escala 1:50- a la escala 1: 1 y esta vez el puerto empezó a aparecerme algo nuevo.
Δράση 5.11.2021 Βόλος, μάθημα Αρχιτεκτονική Σύνθεση ΙΙΙ-V, ΤΑΜ, Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας.
Action 5.11.2021 Volos, course: ARCHITECTURAL DESIGN III-V, Department of Architecture, University of Thessaly.
Photo credits: Dimitra Achladioti & Katerina Tsevdou