**Οι Αστερίες **Los Erizos #postimpressions

Αυτή η αφήγηση είναι ουσιαστικά μια πλαστή ταυτότητα.

Esta narrativa es de identidad falsa.

Σαν ένα χνάρι που έμεινε από το πέρασμα-συμβάν από κάτι πιο πολύπλοκο.

Como un rastro que ha dejado por el pasaje-evento de algo más complejo.

Με τις λέξεις προσπαθεί να συγκεντρώσει μερικά κομματάκια μνήμης από μια δράση που όπως όλες οι δράσεις και αυτή εξαϋλώθηκε.

Con las palabras intenta recoger algunos trozos de memoria de una acción que, como todas las acciones, desvaneció.

Συγκεντρώνεται εδώ  μόνο ότι έμεινε, θραυσματάκια λέξεων και κάποια σχέδια.

Aquí solo σε recoge lo que queda, fragmentos de palabras y algunos dibujos.

Την κυριακή 05.12 το !imprográfika παρουσίασε την ποιήτρια  ΜΚΧ, τις λέξεις και τις λογοτεχνικές της εικόνες.

El Domingo 05.12 !imprográfika presentó la poeta ΜΚΧ, sus palabras y sus imágenes literarias.

[Σχεδιαζωγράφοντας] μαζί και μόνες βασισμένες σε ένα ποίημα της ποιήτριας ΜΚΧ προσπαθήσαμε να υφάνουμε ιστορίες ταυτότητας.

[Dibujandoescribiendo] juntas y a la vez solas, basadas en un poema de la poeta MKX intentamos tejer historias de identidad.

Πέρα από τις κατηγοριοποιήσεις μεταξύ σχεδίων & κειμένων, μεταξύ κοινωνικών, εθνικών, έμφυλων και άλλων ταυτοτήτων προσπαθήσαμε μέσα από τις γραφές μας να κατανοήσουμε & να μοιραστούμε την ερμηνεία ενός ποιήματος.

Μás allá de las categorizaciones entre dibujos y textos, entre identidades sociales, étnicas, de género y otras; a través de nuestras “escrituras” intentamos comprender y compartir la interpretación de un poema.

Οι λέξεις της ποιήτριας, γύρω από την ταυτότητα το “κέλυφός” και τις “αιχμές” της, χάρη στις “γραφές” όλων μας “άνοιξαν” για να υφάνουν ένα νέο κείμενο παράξενης ταυτότητας. 

Las palabras poeta de la poeta, en torno a la identidad su “cáscara” y sus “picos”, gracias a las “escrituras” de todxs, “abrieron” y tejieron un nuevo texto de identidad extraña.

ο πατέρας τοποθετεί αχινούς στη θάλασσα άσκηση επιβίωσης                   –μην πατήσεις τους αχινούς //είκοσι χρόνια πριν ο πατέρας με μια βρασμένη βελόνα προσπαθεί να βγάλει ένα αγκάθι από το πόδι φωνάζοντας: _μην κλαις καλέ φλώρε για να απαντήσω: _είμαι φλώρος τι θες _να μην γίνεις φλώρος _να έκανες αγόρι _εγώ θέλω τα κορίτσια μου αντράκια και ύστερα σε αυτή ή κάποια άλλη ιστορία αρχίζει να κυριαρχεί η φράση _δεν θα ζω στα είκοσί σου              η πιο ακατανόητη φράση στον κόσμο // στην παραλία ένα πιτσιρίκι πετάει πέτρες στον γλάρο ο πατέρας του από την ξαπλώστρα φωνάζει: μη αλλά δεν το σταματά   // δεν ζει ο κοτσής, μαλακισμένο, να στον φέρω και να αρχίσει τρίωρη διάλεξη για τα ζώα, την ηθική, τις συμπεριφορές, τη συμβίωση και μπλα//   από τότε που δεν υπάρχει πια ο τάφος ο θάνατος σκόρπισε παντού τώρα ο πατέρας δεν έχει πού να μείνει και εισβάλλει στις ζωές μας   //η απόσταση από τον πραγματικό θάνατο τον μετατρέπει σε κωμωδία όπως όταν η μαμά λέει  από κουσούρια τίποτα δεν του άφησες όπως όταν οι φίλες ρωτάνε γιατί το άσπρο δέρμα μου γίνεται εύκολα μαύρο στον ήλιο όπως όταν τα κορίτσια του λένε αστεία για τον πατερούλη//   από τότε που χάσαμε την μαρία μου του μιλάω όλο και περισσότερο   // ή που τον οκτώβρη του δυο χιλιάδες δεκαεννιά, δεκατέσσερα χρόνια μετά, μια φίλη με κάνει πρώτη φορά να γελάσω με τις τελευταίες του λέξεις                            _είμαστε αρκετά αντράκια, μπαμπά; //   πάτησα έναν αχινό αόρατο και οι αστρολόγοι ωρύονται για τη δικαιοσύνη την εποχή του ζυγού

el padre coloca erizos en el mar ejercicio de supervivencia -no pises los erizos de mar // hace veinte años el padre con una aguja hervida trató de arrancar una espina de la pierna gritando: _No llores mi nenita blandengue Para que yo conteste: _soy una nenita blandengue que quieres _que no te conviertas en nenita blandengue _pudieras tener un hijo _ Quiero a mis niñas hechas todas unos hombrecitos y luego en esta u otra historia la frase que empieza a dominar _no estaré vivo cuando tengas veinte   la frase más incomprensible del mundo//   en la playa un niño tira piedras a la gaviota su padre desde la tumbona grita: no pero no le para   // chiflado, Kotsis no vive para llamarle y dar una conferencia de tres horas sobre los animales, la ética, los comportamientos, la convivencia y bla bla //   desde que la tumba ya no existe la muerte se extendió por todas partes ahora el padre no tiene donde quedarse y entra en nuestras vidas   // la distancia de la muerte real lo convierte en una comedia como cuando mamá dice de susurros no le dejaste nada como cuando las amigas preguntan porque mi piel blanca se vuelve negra fácilmente al sol como cuando sus niñas cuentan chistes sobre el padre //   desde que perdimos mi maría le hablo mas y mas    // o cuando el octubre de dos mil diecinueve, catorce años después, una amiga me hace por primera vez reír con sus ultimas palabras                          _¿Somos suficientemente hombrecillos, papá? // pisé un invisible erizo de mar y los astrólogos se quejan por la justicia la época de la libra

“To υφαντό της αφήγησης της ταυτότητας του σύγχρονου υποκειμένου δεν είναι φτιαγμένο από ένα κομμάτι”, λέει η Julieta Piastro Behar στο βιβλίο της «Οι γλώσσες της ταυτότητας».

“El tejido del relato identitario del sujeto contemporáneo no está hecho de una sola pieza”, dice Julieta Piastro Behar en su libro “los lenguajes de la identidad”.

Κάπως έτσι και τα δικά μας σχέδια και εντυπώσεις ύφαναν ένα περίεργο κολάζ: 

De esta manera nuestros dibujos e impresiones tejieron un extraño collage:

«Οι ταυτότητες» Εύας γεμάτες πτυχώσεις και πινελιές, δεν ήταν στατικές αλλά παλλόμενες.

Las identidades de Eva llenas de envolturas y pinceladas no eran estáticas sino palpitantes.

“Οι αχινοί, αυτά τα “μικρά, θαλάσσια ζώα με ασβεστολιθικό σφαιρικό κέλυφος που φέρουν αγκάθια με τα οποία κινούνται” όπως γράφει η βικιπαίδεια.

Los erizos, estas criaturas del mar “de forma globosa o discoidal que carecen de brazos y tienen un esqueleto externo, cubierto sólo por la epidermis, constituido por numerosas placas calcáreas unidas entre sí rígidamente formando un caparazón, en las que se articulan las púas móviles”. Como dice wikipedia.

Η Φωτεινή με μια έγνοια για τις σχέσεις και τις συσχετίσεις έφτιαξε ένα δίκτυο αχινών που την ίδια στιγμή μοιάζει, όπως μας είπε, με ένα δίχτυ από το οποίο οι αχινοί δεν μπορούν να ξεφύγουν.

Fotini con una preocupación por las relaciones y las correlaciones construyó una red de erizos del mar que al mismo tiempo eran redes de pesca de las cuales los erizos no podían escapar.

Οι Τόνια+Γιάννης έφτιαξαν μαζί το περίγραμμα μιας φιγούρας. Είπαν πως είναι η πατρική, μέσα και έξω από τα όριά της έβαλαν όλα τα αντικείμενα – εικόνες του ποιήματος: τους αχινούς, τις πέτρες, το γλάρο κτλ. Είπαν επίσης πως τους άρεσε αυτή η σχεδιαστική ανάγνωση γιατί δεν αναζητούσε κάποιο συγκεκριμένο αποτέλεσμα. Κάθε φορά που ακούω την ανακούφιση κάποιου όταν δουλεύει χωρίς να αναζητά κάποιο αποτέλεσμα σκέφτομαι πόσο καταπιεσμένα άτομα είμαστε, πόσο ασύνδετη είναι η καθημερινότητά μας με την ελεύθερη βούληση ή πόσο  Θυμήθηκα μια «πατρική» φιγούρα του Μισέλ Μπαρθελώ στην προσπάθεια να ανέβει μια σκάλα.

Tonia + Υannis hicieron juntos el contorno de una figura. Dijeron que es la figura paterna. Dentro y fuera de sus bordes pusieron todos los objetos – imágenes del poema: los erizos de mar, las piedras, la gaviota, etc. También dijeron que les gustó esta lectura dibujada porque no buscaba un resultado específico. Cada vez que escucho el alivio de alguien cuando trabaja sin buscar un resultado pienso en lo oprimidxs que estamos, lo desconectada que está nuestra vida diaria con el libre albedrío. También me acordé de una figura “paterna” de Michel Barthelo tratando subir una escalera.

Η Κατερίνα είπε πως ζορίστηκε. Μίλησε για τη δυσκολία να βγει η βελόνα του αχινού, σαν τη δυσκολία της διαδικασίας να συνειδητοποιήσει ένα άτομο την ταυτότητά του. Και πως, με κάποιο τρόπο, ίσως αυτό να είναι το τίμημα. Ο πίνακάς της ωστόσο δεν έδειχνε κάποια πίεση. Περισσότερο το σκόρπισμα χαράς. Ίσως γιατί η πίεση είχε από καιρό περάσει.

Katerina comentó que fue presionada. Habló de la dificultad de sacar la aguja del erizo, como la dificultad del proceso de hacer que una persona se dé cuenta de su identidad. Y eso, en cierto modo, tal vez sea el precio. Su pintura, sin embargo, no mostró ninguna presión. Transmitía más, dispersión de alegría. Tal vez porque la presión desapareció hace mucho tiempo.

Τρεις κοπέλες είπαν και πως δυσκολεύτηκαν. Ωστόσο γέμισαν ένα μεγάλο χαρτί με υφές σαν χειροποίητα πάτερνς-στερεότυπα μιας εκπληκτικής ευαισθησίας.

Tres chicas dijeron que no fue fácil. Sin embargo, llenaron un gran papel con texturas como patrones hechos a mano de una sensibilidad asombrosa.

Η Δήμητρα έφτιαξε τη φιγούρα μιας κοπέλα να αγναντεύει τη θάλασσα. Η θάλασσα είχε για κυματισμούς λέξεις, φράσεις που μάλλον έφταναν στα αυτιά της. Μας διάβασε μερικές «δεν είσαι τόσο καλή», «τί είναι αυτά που λες», «προσπάθησε και άλλο» κ.α. Κάπως έτσι, αποκαλυπτικά, ξέβγαλε το κύμα της εκφράσεις μιας δανεικής εσωτερικής φωνής που με τις φοβίες και τις προκαταλήψεις της κάθε άλλο παρά σμιλεύει την ταυτότητα της φιγούρας.

Dimitra hizo la figura de una niña que contemplaba el mar. El mar tenía ondas de palabras, frases que probablemente llegaban a sus oídos. Nos leyó unas.”No eres tan buena”, “pero ¿qué estás diciendo?”, “prueba más”, etc. De esta manera reveladora las olas arrastraron frases de una voz interior prestada cuyas fobias y prejuicios intentaban todo menos esculpir la identidad de la figura.

Ίσως αυτές οι φοβίες να ήρθαν στην επιφάνεια της θάλασσας όταν διαβάστηκε ένα απόσπασμα από την κάρτα του Κάφκα στον πατέρα του:

Quizás estos agobios aparecieron cuando leímos un extracto de la carta de Kafka a su padre:

Θυμάμαι λ.χ. πως γδυνόμαστε συχνά-πυκνά μαζί σε κάποια καμπίνα. Εγώ λιπόσαρκος, αδύναμος, μια σταλιά, εσύ δυνατός, ψηλός, ευρύστερνος. Ήδη μέσα στην καμπίνα ένιωθα αξιοθρήνητος εγώ, και μάλιστα όχι μόνο ενώπιον σου, αλλά ενώπιον όλου του κόσμου.»

“Recuerdo, por ejemplo, cuando con frecuencia nos desvestimos juntos en la misma caseta de baño. Yo, delgado, débil, esmirriado; tú fornido, alto, de anchas espaldas. Allí mismo sentía vergüenza de mí, no solo delante de ti, sino ante todo el mundo, porque tú representabas para mí la medida de todas las cosas.”

Η Julieta Piastro Behar στο βιβλίο της «Οι γλώσσες της ταυτότητας» σχολιάζει αυτό το απόσπασμα: «αυτό που διαβάζουμε στα λόγια του ενήλικου χαρακτήρα του Κάφκα είναι ο πόνος ενός ανθρώπου που στην παιδική του ηλικία δεν κατάφερε να ταυτιστεί με τον πατέρα του. Οπότε, νιώθοντας ότι απειλείται από την παρουσία του, αυτό που ένιωθε μπροστά του δεν ήταν θαυμασμός αλλά φόβος. [σελ. 71 για να προσθέσει λιγο πιο κάτω πως] οι γλώσσες του ασυνείδητου και η ψυχανάλυση ως θεραπευτικός διάλογος μας επιτρέπει να επαναπροσδιορίσουμε το παρελθόν».

Julieta Piastro Behar en su libro “los lenguajes de la identidad” comenta sobre dicho fragmento: “lo que leemos en las palabras del personaje adulto de Kafka es el dolor de un hombre que en su infancia no pudo identificarse con su padre, pues, al sentirse amenazado por su presencia, lo que experimentaba ante él no era admiración sino miedo. [p.71 para añadir más  tarde] los lenguajes del inconsciente y el psicoanálisis como un diálogo terapéutico que nos permiten resignificar el pasado.”

Και ίσως εμείς με περισσότερη ή λιγότερη συνείδηση ​​μέσα από αυτά τα ποιητικά γραψίματα προσπαθούμε να ξανασημάνουμε-επαναπεικονίσουμε το παρελθόν μας.

Y tal vez nosotrxs con mas o menos conciencia a través de estas escrituras poéticas intentamos resignificar-reilustrar el-nuestro pasado.

Ο Claudio διερεύνησε την ευελιξία των λέξεων, των γλωσσών, ίσως, και τον ταυτοτήτων. Έτσι οι λέξεις, οι γλώσσες, τα χρώματα, οι κατευθύνσεις των γραμμών μπερδεύτηκαν. Το χαρτί μπερδεύτηκε και αυτό, κόπηκε και έφτιαξε μια παράξενη χάρτινη διασταύρωση, αναδίπλωση, σαν μακέτα ενός καλλιτεχνικού βιβλίου. Μια χάρτινη βιβλιοδεσία, ευέλικτης αναδίπλωσης. Μας χάρηκε και το παρακάτω σημαντικό δοκίμιο:

Claudio exploró la flexibilidad de las palabras, los idiomas y, quizás, las identidades. En sus experimentaciones las palabras, los idiomas, los colores, las direcciones de los trazos se confundieron. El papel  también se confundió. Se cortó, se dobló y se encuaderna como un librito artístico. Claudio también compartió el siguiente ensayo:

Στο ξεκίνημα στην προσπάθεια να ακούω-σχεδιάζω δεν μπορούσα να συγκεντρωθώ το κείμενο και χανόμουν, ωστόσο η ηχώ των λέξεων του ποιήματος με κρατούσε μέσα, σαν να ήμουν κουκουλωμένος.

En el comienzo con tal de escuchar-dibujar no podía captar el texto y me perdía, pero la resonancia de las palabras del poema me mantuvieron dentro, como arropado.

Η εμπειρία ήταν να δουλέψω έξω από το κείμενο – ίσως από τις συνάφειες -.

Mi experiencia fue trabajar también fuera del texto -quizás desde el suburbio-.

Πιάστηκα από «την αίσθηση του ποιήματος», το τρέμουλο της φωνής, ο ρυθμός και το τέμπο.

He entrado desde “la sensación de poema”, la vibración de la voz, el ritmo y el tiempo.

Τα γραφήματα μου ως προς τη γραφή αντιπροσωπεύουν τον ήχο ενός ιδιώματος που δεν γνωρίζω, τα ελληνικά, αλλά επίσης τα ισπανικά. Χειρονομία γραφής…

Mis grafías con aspecto de escritura, representan el sonido de un idioma que no entiendo, el griego, pero también el español. Gesto de escritura…

Οι δυο γλώσσες με τις ταυτότητες του υβριδοποιήθηκαν για να πουν το ίδιο, ίσως για αυτό το λόγο Θάλασσα/αχινός μοιάζουν/ισοδύναμα με την υφή/χειρονομία.

Son dos lenguajes con sus identidades que se hibridan para decir lo mismo, por esta razón quizás Mar/erizo sea equivalente a textura/gesto…

Θάλασσα / Αχινός/Νερό/πατέρας/χρώμα/υφή/κίνηση/ βρόχος/ουσία/βότσαλα/γλάρος/χειρονομία/κηλίδα/ελληνικά/ισπανικά/όλα αναμειγνύονται και αναταξινομούνται. Όλα είναι εκεί. 

Mar / Erizo / Agua / padre / color / textura / movimiento / bucle / esencia / piedras / gaviota / gesto / mancha / griego /español/ todo se mezcla y se reordena. Todo está allí.

Υπάρχει ένα χρώμα για κάθε γλώσσα – και αυτό είναι μια κυριολεκτική ιδέα – που συγχωνεύεται για να σχηματιστεί μια νέα ταυτότητα για το ποίημα, είναι ασταθής.

Hay un color para cada idioma -y es una idea literal- pero se funden para formar una nueva identidad para el poema, es inconstante.

Είναι μια ελεύθερη ταυτότητα και δεν θα ήταν δυνατή χωρίς την κίνηση του χεριού / μολυβιού που ταλαντεύεται μεταξύ χρώματος / γραμμής, υφής / γραμμής, γεωμετρίας / κίνησης.

Es una identidad libre y no sería posible sin el movimiento de la mano/lápiz que oscila entre color/trazo, textura/línea, geometría/movimiento.

Είναι ευέλικτο, μπορεί να επικαλυφθεί, να αφαιρεθεί, να ξαναδιαβαστεί, να ανατραπεί ή να αφαιρεθεί.

Es flexible, puede superponerse quitarse, releer, darse vuelta o quitarse.

Στα σχέδια της Λου οι λέξεις έγιναν κηλίδες φτιάχνοντας μια μεγάλη σειρά από ιδιαίτερα οπτικά ποιήματα.  

Lou en sus dibujos las palabras se convirtieron en manchas creando una gran serie de poemas visuales.

Η Φεδερίκα με τη λεπτότητα που τη διακρίνει ανέδειξε μέσα από της διαφάνειες του χρώματος την ευαισθησία του αχινού, την ευαλωτότητα και όχι την αιχμηρότητά του.

Federica, con la sutileza que la distingue, mostró a través de las transparencias del color la sensibilidad del erizo del mar, su vulnerabilidad y no su agudeza.

Η Χρυσούλα έφτιαξε ένα σχέδιο όπου το εσωτερικό μπερδεύεται με το εξωτερικό. Θραύσματα ή ίσως ωσμώσεις.  Η Χρυσούλα μαζί με την Ιρένε στην αρχή καθεμία μόνη και μετά σε ένα συλλογικό σχέδιο σκόρπισαν στο χαρτί σύμβολα από το ποίημα και παραλλαγές του.

Chrysoula hizo un dibujo donde el interior se confunde con el exterior. Fragmentos o quizás ósmosis. Chrysoula con Irene en otros intentos llenaron los papeles de símbolos del poema de sus variaciones, primero cada una sola y luego en un dibujo colectivo.

Η ΜΚΧ έκανε μια παράξενη ζωγραφιά. Ένας αχινός με ορθογώνιο περίγραμμα, καλά αποκομμένο από το περιβάλλον του. Μέσα του περιείχε χρώματα, ίσως κάποιες αφηρημένες φιγούρες κάτω από τον ουρανό, δίπλα στη θάλασσα.  Έκλεισε το εργαστήρι λέγοντας πως η άσκηση επιβίωσης είναι μια άσκηση ενδυνάμωσης και πως ίσως όλες αυτές οι ερμηνείες που προέκυψαν να  είναι κάτι τέτοιο, ασκήσεις ενδυνάμωσης.

MKX hizo un dibujo extraño: Un erizo de mar de contorno rectangular, bien separado de su entorno. En su interior contenía colores, quizás unas figuras abstractas debajo del cielo, al lado del mar. Concluyó, al final del taller, diciendo que el ejercicio de supervivencia es un ejercicio de empoderamiento y que quizás todas las interpretaciones que han surgido eran algo así, ejercicios de empoderamiento.

“Mέσα μου έχω έναν αχινό..”

“Dentro llevo un erizo del mar..”

Βιβλιογραφία-Bibliografía

Kafka, Franz. Επιστολη προς τον πατερα. Ινδικτος, 2008.

Behar, Julieta Piastro. Los lenguajes de la identidad. Herder, 2019.