Ξαφνικά οι επιφάνειες των σχεδίων έγιναν άλλες, «βγήκαν από τις σελίδες». «Drawing off the page», όπως λένε.
De repente las superficies de los dibujos se convirtieron en otras, “salieron de las páginas”. “Drawing off the page”.
Τα σχέδια έφυγαν από το οριζόντιο χαρτί ή το τετράδιο επάνω στο τραπέζι, αποχαιρέτισαν την οθόνη του υπολογιστή και απλώθηκα παντού, σε μέρη που πριν δεν φανταζόμασταν.
Los dibujos dejaron el papel horizontal o el cuaderno sobre la mesa, se despidieron de la pantalla del ordenador y se expandieron por todos lados, en lugares inimaginables.
Μια κοπέλα έβαψε-έγραψε τον τοίχο του σπιτιού της μητέρας της, κάποιος άλλος μια ντουλάπα γεμάτη «δάκρυα», κάποιος το τραπεζάκι με σκόνη στο μπαλκόνι, άλλος ένα χαρτονόμισμα, η Όλγα το δέρμα της, η Μαρία μια πήλινη επιφάνεια, η Δήμητρα επιφάνειες από πλαστικό, η Εύη ένα ύφασμα, πολλοί δοκίμασαν άλλα είδη χαρτιών όπως χοντρά χαρτόνια, χρωματιστά ή χαρτί από χαρτόκουτα.
Una mujer pintó la pared de la casa de su madre, otro un armario lleno de “lágrimas”, Yannis una mesa llena de polvo que estaba en el balcón, otro un billete, Olga su piel, María una superficie de arcilla, Dimitra pintó en superficies de plástico, Evi en un tejido, muchos probaron diferentes tipos de papel, cartulinas o papel de cartón.
Αλλά αυτό το κείμενο αφορά μια παρατήρηση.
Νο obstante, este texto trata de una observación.
Παρατηρώντας μια πρακτική, αυτή τη σχεδιασμού, της ανάδυσης των εικόνων των σχεδίων.
Observando una práctica, la del dibujar, el aparecer de las imagenes dibujadas.
Στη δική μου περίπτωση, πιο σωστά, παρατηρώντας την παιδαγωγία μιας πρακτικής.
En mi caso, más correctamente, observando la pedagogía de una práctica.
Ακόμα πιο συγκεκριμένα παρατηρώντας μια εικαστική δοκιμή. Μια δοκιμή που προσπάθησε να προκαλέσει μέσα από το απρόβλεπτο τη διαδικασία της μάθησης, μια απρόβλεπτη μάθηση.
Y, aún más específicamente observando un experimento artístico. Una tentativa que intentó provocar a través de lo impredecible el proceso del aprendizaje, un aprendizaje impredecible.
Το παροδικό, το φευγαλέο, το εφήμερο αντικατέστησαν τα σχέδια που γνωρίζαμε.
Lo temporal, lo fugaz, lo efímero reemplazó los dibujos que conocíamos.
Τα σχέδια έγιναν, όχι μόνο, γρήγορα αλλά επίσης περιορισμένης διάρκειας, διαβατάρικα.
Los dibujos se hicieron, no solo rápidamente sino, al mismo tiempo, de duración limitada, pasajeros.
Τα «μελάνια» σε αυτή την περίπτωση εξατμίζονται γρήγορα, εξαϋλώνονται, δεν αφήνουν ίχνη, γίνονται άφαντα.
Las “tintas” en este caso se evaporan rápidamente, se desvanecen, no dejan rastros, se vuelven invisibles.
Σε αυτά τα σχέδια τα όρια και οι τονικότητες τους δεν είναι μόνιμες, δεν έχουν σταθερότητα, ενιαία ένταση, ενώ η ισχύ τους εξαρτάται, έχει σχέση με το υπόβαθρο πάνω στο οποίο πραγματοποιούνται, «ακουμπούν», με το οποίο «εφάπτονται», είναι σε επαφή ή στο οποίο, κατά κάποιο τρόπο, επαφίονται.
Los límites y las tonalidades de estos dibujos no son permanentes, ni tienen estabilidad e intensidad uniforme. Su potencia depende, está relacionada con el fondo sobre el que están hechos, “apoyados”, que “tocan”, están en contacto, sobre el que colindan o, en cierto modo, se han puesto en manos de él.
Η επαφή με αυτό το μελάνι ενεργοποιεί την βάση. Την καθιστά ορατή και, σε πολλές περιπτώσεις, ανάλογα την πυκνότητά της, την μεταβάλει.
El contacto con esta tinta activa la base. La hace visible y, en muchos casos, dependiendo de su densidad, la cambia.
To «μελάνι» μας εξατμίζεται χωρίς να αφήνει ίχνη, σαν να μη συνέβη ποτέ τίποτα. Ωστόσο, κάτι υπήρξε. Κάτι είχε γραφτεί και τώρα, στην ίδια επιφάνεια, κάτι άλλο γράφεται και ξαναγράφεται.
Nuestra “tinta” se evapora sin dejar rastros, como si nunca hubiera pasado algo. Sin embargo, algo estaba escrito. Y, ahora, en el mismo lugar otra cosa se está escribiendo y reescribiendo.
Οι γραμμές των σχεδίων βρίσκονται τώρα, «στα μάτια μας», πιο κοντά στις κινήσεις που τα έφτιαξαν. Εκεί που σχηματίζονται την ίδια στιγμή αρχίζει η εξαύλωσή τους.
Las líneas de los dibujos están ahora, “a nuestros ojos”, más cerca de los movimientos que los hicieron. Ahí donde se forman al mismo tiempo, se desvanecen.
Το μελάνι φεύγει και άλλα υλικά εμφανίζονται. Δεν είναι μόνο οι υφές της βάσης, των επιφανειών των σχεδίων που γίνονται περισσότερο αντιληπτές, αλλά μάλλον και άλλα υλικά φανταστικά και φαντασιακά.
La tinta desvanece y otros elementos aparecen. No son solomente las texturas de la base, las superficies de los diseños que se vuelven más perceptibles, sino también otros materiales fantásticos e imaginarios.
Καθώς οι γραμμές των σχεδίων εξατμίζονται, εξαϋλώνονται, εκεί στο ενδιάμεσο ανάμεσα στο υπάρχω και δεν υπάρχω, το άγγιγμα, που εξαφανίστηκε με έναν άλλο, πιθανά έναν ενσώματο τρόπο, παραμένει ακόμα εκεί.
A medida que las líneas de los dibujos se evaporan, se desvanecen, allí en el intermedio entre lo existente y lo inexistente, el tocar, que desapareció permanece allí, posiblemente encarnado, de otra manera.
Τα σχέδια από σταθερά, με σαφή όρια έγιναν αμφίβολα, αόρατα, αβέβαια, ξαφνικά αποσυνδέθηκαν από τα περιγράμματα, έγιναν περισσότερο κινήσεις και εμπειρία. Ίσως εκεί, σε αυτή την μετατόπιση της «ματιάς» από τα σχέδια στην κίνηση, να βρίσκεται η [εκ]παιδευτική σημασία αυτής της δοκιμής.
Los dibujos de límites fijos y bien definidos se volvieron dudosos, invisibles, inciertos, repentinamente desprendidos de sus contornos. Se convirtieron mas en movimientos y experiencia. Tal vez, en este traslado de la “mirada” de los dibujos a sus movimientos, reside el valor pedagócico [educativa] de esta prueba.
Δοκιμάστηκε (σχεδιαστικώς) η ικανότητα μας στην αβεβαιότητα και την αμφιβολία των ορίων, των υλικών, του να σχεδιά[ζεις] και να [ζω]γραφί[ζεις] με αβεβαιότητα και αμφιβολία.
Se ha puesto en prueba nuestra habilidad [de dibujar] en la incertidumbre y la duda de los límites, de los materiales y, en el caso de nuestra prueba, de dibujar con inseguridad y duda.
Και εδώ θα ταίριαζε να παραθέσουμε ένα απόσπασμα από το βιβλίο του Μάρτιν Τζέι, «Τα τραγούδια της πείρας», ένα βιβλίο που παρουσιάζει την ιστορία του κινήματος του εμπειρισμού. Αναφερόμενος στο Μονταίνι παραθέτει:
Y aquí sería apropiado citar un extracto del libro de Martin Jay, The Songs of Experience, un libro que presenta la historia del movimiento empirista. Refiriéndose a Montaigne cita:
«Η αξιοπρόσεκτη γαλήνη και ισορροπία του Μονταίνει, η ικανότητα του να ζει με την αβεβαιότητα και την αμφιβολία και να βρίσκει παρηγοριά σ΄έναν κόσμο με αντιφάσεις και αμφισημαντότητες, εκφράστηκαν πιθανόν με τον καλύτερο τρόπο στην αποδοχή, αν όχι κατάφαση, της ευθραυστότητας της ανθρώπινης κατάστασης και στο αναπόφευκτο ενός ορίου που δεν μπορούμε πράγματι να βιώσουμε: του θανάτου.»
“La notable paz y equilibrio de Montaigne, su capacidad para vivir con incertidumbre y duda y para encontrar consuelo en un mundo de contradicciones y ambigüedades, probablemente se expresaron mejor al aceptar, si no afirmar, la fragilidad del estado humano y la inevitabilidad de un límite que realmente no se puede experimentar: la muerte “.
//\ Σημείωσεις μετά από έναν γραφιστικό πειραματισμό στο μάθημα «Ειδικά Θέματα Αναπαραστάσεων» στην Αρχιτεκτονική Σχολή του Βόλου, Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας.
Notas después de una sesión experimental en el curso “Temas Especiales de Representación” en la Escuela de Arquitectura de la Universidad de Thessalia.
Εικαστική αναφορά/Referencia artística: water diaries, Song Dong, 1995.