Για τις ισορροπίες μεταξύ καταστροφής και απεικόνισης
On balance between catastrophe and representations
Απόσπασμα Εxtract:
Deleuze, Gilles, and Francis Bacon. Francis Bacon: The logic of sensation.
Από το μάθημα «Ειδικά θέματα αναπαραστάσεων» στο Τμήμα Αρχιτεκτόνων Μηχανικών Πανεπστημίου Θεσσαλίας, άνοιξη 2020. From the course “Special Issues of Representations” at the Department of Architecture of the University of Thessaly in spring 2020. Translation: Anthi Kosma & yourtranslator
es
«Το πρόβλημα του ζωγράφου δεν είναι το πώς να εισέλθει στον καμβά, αφού είναι ήδη εκεί (στο προεικονιστικό θέμα), αλλά πώς να βγει από αυτόν, με αποτέλεσμα να βγει από τα κλισέ, ξεφεύγοντας από το προβλέψιμο (του εικονιστικού θέματος).
The painter’s problem is not how to enter into the canvas, since he is already there (the prepictorial task), but how to get out of it, thereby getting out of the cliché, getting out of probability (the pictorial task).
[..]
Αυτή είναι η πράξη της ζωγραφικής, ή το σημείο καμπής της ζωγραφικής. Υπάρχουν δύο τρόποι με τους οποίους η ζωγραφική μπορεί να αποτύχει: μία φορά οπτικά και μία χειροκίνητα. Μπορεί κανείς να παραμείνει μπλεγμένος στα εικονιστικά δεδομένα και στην οπτική οργάνωση της αναπαράστασης, αλλά μπορεί κανείς να καταστρέψει το διάγραμμα, να το καταστρέψει με το να το υπερφορτώσει τόσο ώστε να αποδυναμωθεί (που είναι ένας άλλος τρόπος να παραμείνει (ο ζωγράφος) στο εικονιστικό: θα έχει απλά ακρωτηριάσει ή κακοποιήσει το κλισέ …). Το διάγραμμα είναι επομένως το λειτουργικό σύνολο δηλωτικών και μη αντιπροσωπευτικών γραμμών και ζωνών, ευθείων πινελιών και χρωμάτων. Και η λειτουργία του διαγράμματος, η λειτουργία του, λέει ο Μπέικον, πρέπει να είναι «υποδηλωτική».
This is the act of painting, or the turning point of the painting. There are two ways in which the painting can fail: once visually and once manually. One can remain entangled in the figurative givens and the optical organization of representation; but one can also spoil the diagram, botch it, so overload it that it is rendered inoperative (which is another way of remaining in the figurative: one will have simply mutilated or mauled the cliche…). The diagram is thus the operative set of asignifying and nonrepresentative lines and zones, linestrokes and color-patches. And the operation of the diagram, its function, says Bacon, is to be “suggestive.”
[..]
Επειδή προορίζονται να μας δώσουν το σχήμα, είναι ακόμα πιο σημαντικό τα «σπλάχνα» και τα «έμπλαστρα» να σπάσουν με το σχηματισμό.
Because they are destined to give us the Figure, it is all the more important for the traits and color-patches to break with figuration.
[..]
Το διάγραμμα είναι το λειτουργικό σύνολο χαρακτηριστικών και χρωμάτων, γραμμών και ζωνών. Το διάγραμμα του Βαν Γκογκ, για παράδειγμα, είναι το σύνολο ευθειών και καμπύλων σημείων που σηκώνουν και χαμηλώνουν το έδαφος, στρέφουν τα δέντρα, κάνουν τον ουρανό παλλόμενο και αποκτούν μια ιδιαίτερη ένταση από το 1888 και μετά. Όχι μόνο μπορούμε να διαφοροποιήσουμε τα διαγράμματα, αλλά μπορούμε επίσης να χρονολογήσουμε το διάγραμμα ενός ζωγράφου, γιατί υπάρχει πάντα μια στιγμή που ο ζωγράφος το αντιμετωπίζει πιο άμεσα. Το διάγραμμα είναι πράγματι ένα χάος, μια καταστροφή, αλλά είναι και ένα σπέρμα τάξης ή ρυθμού. Πρόκειται για βίαιο χάος σε σχέση με τα εικονιστικά δεδομένα, αλλά είναι ένα σπέρμα ρυθμού σε σχέση με τη νέα τάξη της ζωγραφικής.
The diagram is the operative set of traits and color patches, of lines and zones. Van Gogh’s diagram, for example, is the set of straight and curved hatch marks that raise and lower the ground, twist the trees, make the sky palpitate, and which assume a particular intensity from 1888 onward. Not only can we differentiate diagrams, but we can also date the diagram of a painter, because there is always a moment when the painter confronts it most directly. The diagram is indeed a chaos, a catastrophe, but it is also a germ of order or rhythm. It is a violent chaos in relation to the figurative givens, but it is a germ of rhythm in relation to the new order of the painting.
Όπως λέει ο Μπέικον, «ξεκλειδώνει περιοχές αισθήσεων». Το διάγραμμα τελειώνει τις προπαρασκευαστικές εργασίες και ξεκινά την πράξη της ζωγραφικής. Δεν υπάρχει ζωγράφος που δεν είχε αυτή την εμπειρία του χάους-σπέρματος του νέου, όπου δεν βλέπει πια τίποτα και διακινδυνεύει να γκρεμίσει τα πάντα: την κατάρρευση των οπτικών συντεταγμένων. Αυτή δεν είναι μια ψυχολογική εμπειρία, αλλά μια σωστή εικονογραφική εμπειρία, αν και μπορεί να έχει τεράστια επίδραση στην ψυχική ζωή του ζωγράφου. Οι ζωγράφοι εδώ αντιμετωπίζουν τους μεγαλύτερους κινδύνους τόσο για το έργο τους όσο και για τους εαυτούς τους.
As Bacon says, it “unlocks areas of sensation.” The diagram ends the preparatory work and begins the act of painting. There is no painter who has not had this experience of the chaos-germ, where he or she no longer sees anything and risks foundering: the collapse of visual coordinates. This is not a psychological experience, but a properly pictorial experience, although it can have an immense influence on the psychic life of the painter. Painters here confront the greatest of dangers both for their work and for themselves.
Πρόκειται για ένα είδος εμπειρίας που ανανεώνεται συνεχώς από τους πιο διαφορετικούς ζωγράφους: την «άβυσσο» ή την «καταστροφή» του Cezanne και την πιθανότητα αυτή η άβυσσος να δίνει τη θέση της στον ρυθμό, το χάος του Paul Klee, το «γκρίζο σημείο» που εξαφανίζεται και την πιθανότητα αυτό το γκρίζο σημείο να «πηδήσει πάνω στον εαυτό του και να ξεκλειδώσει τις διαστάσεις της αίσθησης …». Από όλες τις τέχνες, η ζωγραφική είναι αναμφίβολα η μόνη που αναγκαστικά, «υστερικά», ενσωματώνει τη δική της καταστροφή και, ως εκ τούτου, αποτελεί εκ των προτέρων φυγή.
It is a kind of experience that is constantly renewed by the most diverse painters: Cezanne’s “abyss” or “catastrophe,” and the chance that this abyss will give way to rhythm; Paul Klee’s “chaos,” the vanishing “gray point,” and the chance that this gray point will “leap over itself and unlock dimensions of sensation… . Of all the arts, painting is undoubtedly the only one that necessarily, “hysterically,” integrates its own catastrophe, and consequently is constituted as a flight in advance. »
Deleuze, Gilles, and Francis Bacon. Francis Bacon: The logic of sensation. U of Minnesota Press, 2003, p.101-2.