by anthokosmos at pitsirikos.net for #Idomeni
Πιτσιρίκο,
Γράφεις πως δεν βρίσκεις πια κίνητρο για να γράφεις. Ίσως να φτάνεις στο “βαθμό μηδέν της γραφής” που λέει ο Ρολαντ Μπαρτ, και κάπως έτσι ίσως μια μέρα τα χέρια στο πληκτρολόγιο γράψουν κάτι άλλο, κάτι απρόσμενο. Μιλώντας για το βαθμό μηδέν, για ακραίες καταστάσεις συγγραφικές και καθημερινές θα ήθελα να μοιραστώ τα παρακάτω γνωστά και άγνωστα.
Ο σιδηροδρομικός σταθμός της Ειδομένης και ο κάμπος γύρω από αυτόν έφτασε κάποια στιγμή να φιλοξενεί τον εξωφρενικό αριθμό των 50.000 προσφύγων.
Πριν δέκα μέρες που επισκεφτήκαμε την Ειδομένη, o αριθμός έφτανε τους 9.000.
Μιλώντας για νούμερα, σε μια διανομή φαγητού που πήρα μέρος, μοιράσαμε γύρω στις 2.500 χιλιάδες μερίδες!
Σκέψεις, μόνο σκέψεις και προβληματισμούς μπορεί να γεμίσει κάποιος περπατώντας, μιλώντας ή κάνοντας οτιδήποτε ανάμεσα σε σκηνές, ανθρώπους που με αγωνία κοιτούν την οθόνη του κινητού, παιδάκια που παίζουν, άντρες αλλά και γυναίκες που προσπαθούν να κουτσομαγειρέψουν.
Μια κοπέλα μου έδειξε με ενθουσιασμό πως έχουν αρχίσει να στήνουν τα πρώτα μαγαζάκια, φρούτα, λαχανικά, ένας έφτιαχνε φαλάφελ, ένας τύπος με κάτι σαν λαούτο με τους φίλους του σκάλιζαν ξύλινα μικρά διακοσμητικά.
Από τη μια πλευρά ίχνη κοινότητας, ίχνη εμπορίου, μια αστική δομή, χημικές τουαλέτες, γεννήτριες ρεύματος,σκηνή νοσοκομείο, κάδοι απορριμάτων, ομάδα καθαρισμού σκουπιδιών, μοίρασμα τροφής σε πλαστικές συσκευασίες για να παίρνουν όλοι την ίδια ποσότητα χωρίς διακρίσεις, από την άλλη δυο πράγματα δεν μπορούσα να βγάλω από το μυαλό μου: ένα θαυμασμό και ένα βιβλίο που είχα διαβάσει μικρή.
Ο θαυμασμός. Μόνο θαυμασμό μπορούσα να νιώσω στο πώς τόσες χιλιάδες άτομα, η προσπάθεια τόσων εθελοντών ακόμα και πολλές απαράδεκτες ΜΚΟ είχαν καταφέρει να πετύχουν μια ισορροπία.
Μια ισορροπία που επέτρεπε στους ανθρώπους να ζήσουν με μια στοιχειώδη ασφάλεια κι ας κουβαλούσαν όλοι τον καλό και τον κακό τους εαυτό.
Ακούγεται παράξενο στοιχειώδη ασφάλεια σε έναν κάμπο μακρυά από την πατρίδα και τον «πολιτισμό»;
Κι όμως, περπατώντας ανάμεσά τους, ήμουν σίγουρη πως δεν υπάρχει άλλη μορφή αντίδρασης ενάντια στο φασισμό τους, σε αυτό τον βίαιο και απάνθρωπο αποκλεισμό παρά μόνο εμείς, με τη βοήθεια, την προσπάθεια για μια καθημερινότητα, μια στοιχειώδη ασφάλεια και ελευθερία.
Το βιβλίο. Εκείνο το βιβλίο του Ιούλιου Βερν “Δυό χρόνια διακοπές”.
Μια οικογένεια έχει ξεβραστεί σε ένα ακατοίκητο τροπικό νησί.
Δυο χρόνια χωρίς σχολείο, χωρίς δουλειά αναγκάστηκαν να ζήσουν σε σπηλιές, να γίνουν κυνηγοί και δεν θυμάμαι τι άλλο εκτός του ότι πρέπει να πέρασα ατελείωτες ώρες ονειροπολώντας τις δικές μας οικογενειακές δυο χρόνια διακοπές. Βλέποντας πολλούς ξαπλωμένους στις σκηνές τους, όσοι είχαν παιδιά έπαιζαν μαζί τους, άλλοι είχαν ξεκινήσει να μαστορεύουν κάτι δεν μπορούσα παρά να σκεφτώ εκείνο το βιβλίο.
Μου θύμιζε κάτι το σκηνικό σαν “υποχρεωτικές διακοπές”. Δεν μπορείς να ξεφύγεις από αυτές. Το σύστημα σε έχει αναγκάσει σε υποχρεωτική αργία, διακοπές σε ένα παράξενο κάμπινγκ, όπου δοκιμάζονται σπάνιες και σημαντικές μορφές κοινοτισμού.
Σκεφτόμουν πως κάποτε η Hannah Arendt είχε περάσει από ένα στρατόπεδο, πως κάπου εκεί ανάμεσα θα υπήρχε κάποιος συγγραφέας, πως αυτά τα μικρά πιτσιρίκια που είχαν επιβιώσει από όλα αυτά και μάθαιναν ψιλοαγγλικά από τους εθελοντές δεν είναι τυχαίοι πολίτες, δεν πρόκειται για παιδάκια εξαρτημένα από τους γονείς, άβουλα αλλά ξέρουν πολύ καλά και δεν γελιούνται.
Εκεί στις διακοπές, «τεμπέληδες» έξω από το σύστημα, έχουν χρόνο να στήσουν τα σχέδια για την «καινούργια χρονιά» μετά τις διακοπές.
Κάποιοι ίσως σκεφτούν σοβαρά μια ζωή, έξω από την κατάρα της εργασίας. Σε κάθε περίπτωση, θα χουν να αφηγηθούν για την αγάπη του κόσμου.
Γύρισα πίσω και είπα σε κάτι φίλους αυτά που μας είπε ο Θανάσης, ένας από τους συντονιστές.
Προσπαθούν να πείσουν τις αρχές το παρακάτω: το κράτος πληρώνει κάθε μέρα 5 ευρώ για κάθε πρόσφυγα.
Σε μια τετραμελή οικογένεια αντιστοιχούν δηλαδή 600 ευρώ το μήνα, οπότε θα μπορούσαν να δίνουν αυτά τα χρήματα στον κόσμο για να νοικιάσει ένα σπίτι, να αρχίσει να ενσωματώνεται στην κοινωνία.
Ένας από τους φίλους αντέδρασε κάπως. Δεν ξέρω γιατί. Αλλά τι συμβαίνει δεν μπορούμε να τους φανταστούμε ελεύθερους;
Και για να γυρίσουμε στο βαθμό μηδέν της γραφής.
Κάπου εκεί σε αυτή τη «θερμοκρασία» είναι που ξεκινούν οι μεταβολές, διαμορφώνονται οι χαρακτήρες, οι πεποιθήσεις και τα όνειρα.
Πιτσιρίκο, σου εύχομαι ολόψυχα καλό «βαθμό μηδέν».
Ανθόκοσμος
(Αγαπητή φίλη, έχω γράψει πολλές φορές τα τελευταία χρόνια την φράση του Χέλντερλιν «Εκεί που αυξάνεται ο κίνδυνος αυξάνεται επίσης και η δυνατότητα της σωτηρίας». Μου κάνει καλό να το σκέφτομαι αυτό. Και ισχύει τόσο για τους πρόσφυγες, όσο και για εμάς. Για την εργασία, έχω γράψει πολλές φορές πως η εποχή της εργασίας -όπως τουλάχιστον την ξέραμε- έχει περάσει ανεπιστρεπτί. Αλλά εμείς κάνουμε σαν να μην έχει αλλάξει. Και οι πολιτικοί -σε Ευρώπη, Ελλάδα, ΗΠΑ-, συνεχίζουν να υπόσχονται θέσεις εργασίας που ξέρουν πολύ καλά πως δεν πρόκεται να υπάρξουν ποτέ. Για το γράψιμο, είναι καιρός που δεν θέλω να γράφω. Άλλα πράγματα θέλω να κάνω. Σε ευχαριστώ πολύ και να είσαι καλά.)
4 responses to “Υποχρεωτικές διακοπές, με αφορμή μια επίσκεψη στην Ειδομένη”
Eκείνο το κίτρινο post-it στον τοίχο, μου έφερε στο μυαλό ένα παλιό κ’ αγαπημένο. Σχεδόν, το είχα ξεχάσει…
“So, you’ve been to school
For a year or two
And you know you’ve seen it all
In daddy’s car
Thinking you’ll go far
Back east your type don’t crawl
Playing ethnicky jazz
To parade your snazz
On your five-grand stereo
Braggin’ that you know
How the niggers feel cold
And the slum’s got so much soul
It’s time to taste what you most fear
Right Guard will not help you here
Brace yourself, my dear
Brace yourself, my dear
It’s a holiday in Cambodia…”
[…]
(Holiday in Cambodia, Dead Kennedys, 1980)
“It’s time to taste what you most fear..” ..Lately, I am full of fears. Not only graphic fears. Thanks you very much for the commentpoem Com.
Παρίσι, 6ο, οδός Κασέτ 29,
2 Οκτωβρίου 1907
[…] Πάνω στη συζήτηση αναφέρθηκε σε κάποια ρεπροντιξιόν έργων του Βαν Γκογκ, που είχε φέρει από το Άμστερνταμ, ένα ολόκληρο φάκελο και ρώτησε μήπως ήθελα να τις δω. Ήθελα. Πρότεινα την ίδια μέρα, αργά το απόγευμα, που τη βόλευε κι εκείνη καλύτερα.
Επέβαλα στον εαυτό μου να πάει εκεί. Η ύπαρξη, η ηρεμία και η αρτιότητα μιας άλλης ζωής, η δυνατότητα μετά από τόση μοναξιά να ακούω ομιλία, δική μου και του άλλου, να μου προσφέρουν περιποιητικά ένα φλιτζάνι τσάι: όλα αυτά είχαν τη καλύτερη επίδραση πάνω μου: Φυσικά, κυρίως, οι ρεπροντουξιόν εκείνων των ακάματων, συγκινητικών έργων, από τα οποία πήγαζε τόσο άμεσα το καθήκον να είναι κανείς υγιής και να πράξει τα ίδια. Πρόκειται εν μέρει για εκείνα τα έργα στα οποία αναφέρεται ο Βαν Γκογκ στις επιστολές προς τον αδερφό του (και που βρίσκονται στη κατοχή της χήρας αυτού του αδερφού κατά εκατοντάδες).
Όμως δεν είναι τόσο εύκολο να ζήσει τη ζωή του εδώ διαφορετικά, απ’ τη μία μέρα στην άλλη, και πρέπει να ομολογήσω ότι το Παρίσι τον τελευταίο καιρό προσπαθεί να με αποτινάξει, όπως το άλογο τον αναβάτη του. Γνωρίζεις και συ αυτή τη στιγμή, όπου τα πράγματα γίνονται ασύμβατα. Την έχουμε ζήσει επανειλλημένα. Συγκροτείται από μικρές υπενθυμίσεις, αποκτά, ωστόσο, στο τέλος μεγάλη καθαρότητα…
(R.M. Rilke, Επιστολές για τον Σεζάν)
“Αναμνήσεις εργασίας” ή “Αναμνήσεις εργασίας από την αρχή”, αυτός ήταν ο τίτλος από κάτι σημειώσεις που είχα κρατήσει από τις φοβερές αυτές επιστολές. Ποιος ξέρει τι ήθελα να πω τότε. Κατά τα άλλα ναι, “για αυτή τη στιγμή όπου τα πράγματα γίνονται ασυμβατα” ή ασυμβίβαστα όπως είχα γράψει γιατί μάλλον έτσι με βόλευε…